การคำนวณผลประโยชน์พนักงานกับความสำคัญของ Expected Benefit Payment

หลายครั้งที่บริษัทดูเหมือนจะมีกำไรดี ทำยอดขายได้ตามเป้า ทุกอย่างเหมือนจะไปได้สวย แต่พอถึงช่วงปิดงบการเงิน กลับมีค่าใช้จ่ายก้อนใหญ่โผล่มาแบบไม่ทันตั้งตัว นั่นก็คือ “เงินเกษียณอายุ” หรือผลประโยชน์ระยะยาวที่ต้องจ่ายให้พนักงาน ซึ่งมีผลกระทบกับงบการเงินอย่างมาก บางครั้งกลายเป็นว่ากำไรที่ได้มากลับลดฮวบลงทันที เรื่องแบบนี้เกิดขึ้นเพราะไม่ได้มีการคำนวณผลประโยชน์พนักงานไว้ เพื่อการวางแผนการจ่ายผลประโยชน์ล่วงหน้า ซึ่งแท้จริงแล้วมันสามารถคาดการณ์และควบคุมได้ ถ้าเราให้ความสำคัญกับการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานบัญชีฉบับที่ 19 (TAS19) และรู้จักข้อมูลที่เรียกว่า Expected Benefit Payment ตั้งแต่ต้น

การคำนวณผลประโยชน์พนักงาน คืออะไร

การคำนวณผลประโยชน์พนักงาน หมายถึง การประเมินมูลค่าภาระผูกพันที่บริษัทจะต้องจ่ายให้พนักงานในอนาคตตามมาตรฐานบัญชีฉบับที่ 19 (TAS19) เป็นการคำนวณว่าตั้งแต่วันแรกที่พนักงานทำงาน จนถึงปัจจุบัน บริษัทจะต้องเตรียมเงินสำหรับการจ่ายเงินชดเชยเกษียณอายุไว้จำนวนเท่าไรจึงจะเหมาะสม

Expected Benefit Payment คืออะไร

หรือ การประมาณการกระแสเงินสดของการจ่ายชำระผลประโยชน์ ซึ่งหมายถึง การประมาณการจำนวนเงินผลประโยชน์ที่บริษัทคาดว่าจะต้องจ่ายให้แก่พนักงานในอนาคตในแต่ละปี ภายใต้สมมติฐานทางคณิตศาสตร์ประกันภัย เช่น อัตราการหมุนเวียนพนักงาน อัตราการขึ้นเงินเดือน เป็นต้น

บทบาทสำคัญของ Expected Benefit Payment กับการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน

เนื่องจากการประมาณการกระแสเงินสดของการจ่ายชำระผลประโยชน์ เป็นการสะท้อนภาระทางการเงินที่บริษัทจะต้องจ่ายผลประโยชน์ให้กับพนักงาน ถ้าประเมินต่ำไป บริษัทอาจเจอกับปัญหาใหญ่ในอนาคตได้ เช่น มีเงินไม่พอจ่ายตอนที่ต้องจ่ายจริง ๆ แต่ถ้าประเมินสูงเกินความเป็นจริง ก็อาจทำให้บริษัทต้องบันทึกค่าใช้จ่ายสูงเกินความจำเป็นได้

Expected benefit payment จึงถูกใช้ในการสะท้อนกลับมาหาว่ามูลค่าภาระผูกพัน ณ วันที่ทำการปิดงบการเงิน ควรเป็นเท่าไหร่ ยกตัวอย่างเช่น หากประมาณการกระแสเงินสดของการจ่ายชำระผลประโยชน์ตามข้อมูลพนักงานแล้วพบว่า จะมีพนักงานเกษียณเพียง 1 คน ในอีก 15 ปีข้างหน้า จำนวน 1 ล้านบาทภาระผูกพัน ณ ตอนนี้ ก็อาจจะไม่ต้องสำรองไว้เยอะ เพราะเหลือเวลาอีก 15 ปี ในทางกลับกัน หากในอีก 3 ปีข้างหน้า ต้องจ่ายเงินชดเชยให้พนักงานรวมแล้ว 20 ล้านบาท ผลการคำนวณผลประโยชน์พนักงานก็ควรมีตัวเลขที่ใกล้เคียงเพื่อจ่ายผลประโยชน์ในปีที่ 1 - 3 หรือมากกว่าสำหรับการจ่ายผลประโยชน์ปีที่ 4 และปีถัดๆไป

Expected benefit payment ยังเป็นข้อมูลพื้นฐานสำคัญของการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตาม TAS19 โดยนำไปใช้ในการคำนวณหาระยะเวลาถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของภาระผูกพันผลประโยชน์ที่กำหนดไว้ (Liability Duration) ซึ่งเป็นตัวชี้วัดว่าภาระผูกพันจากผลประโยชน์พนักงานโดยรวมจะมีการจ่ายออกเมื่อใด การคำนวณระยะถัวเฉลี่ยนี้ช่วยให้องค์กรประเมินความเสี่ยงด้านกระแสเงินสดในอนาคตได้ดียิ่งขึ้น รวมถึงใช้ประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับการคำนวณอัตราคิดลด (Discount Rate) ที่เหมาะสมตามแนวปฏิบัติมาตรฐานบัญชี TAS19 เนื่องจากอัตราคิดลดควรสะท้อนอายุเฉลี่ยของภาระผูกพัน ดังนั้น Expected Benefit Payment จึงมีความสำคัญไม่เพียงแต่ในแง่ของมูลค่าที่คาดว่าจะจ่าย แต่ยังมีบทบาทในด้านการประเมินช่วงเวลาในการจ่ายผลประโยชน์ และเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนทางการเงิน

นอกจากนี้ ยังมีบทบาทสำคัญในการเพิ่มความโปร่งใสในการเปิดเผยข้อมูลทางการเงินให้เป็นไปตามมาตรฐานบัญชี TAS19 เพื่อให้นักลงทุน ผู้ตรวจสอบบัญชี และหน่วยงานกำกับดูแล มองเห็นความเสี่ยงทางการเงินที่องค์กรมีต่อการจ่ายผลประโยชน์ในอนาคต

บทส่งท้าย

การคำนวณ Expected Benefit Payment อย่างเหมาะสมจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง ในการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน เพราะเป็นการกำหนดและสะท้อนคร่าวๆว่า การตั้งภาระผูกพัน ณ ปัจจุบัน มีความเหมาะสมหรือไม่ และช่วยให้บริษัทสามารถวางแผนทางการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ บริหารความเสี่ยงทางการเงินได้ดี ปฏิบัติได้ถูกต้องตามมาตรฐานบัญชี

ทั้งนี้ หากต้องการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน โดยใช้หลักคณิตศาสตร์ประกันภัย ตามมาตรฐานการบัญชีไทยฉบับที่ 19 (TAS19) สามารถติดต่อบริษัท ABS ซึ่งเป็นบริษัทที่มีความเชี่ยวชาญด้านผลประโยชน์พนักงาน เพื่อให้ช่วยเข้ามาดูแลด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานให้แก่องค์กรได้ ABS มีประสบการณ์ในด้านนี้มายาวนานกว่า 2,000 บริษัททั้งในประเทศและต่างประเทศ นำโดยอาจารย์ทอมมี่ (นักคณิตศาสตร์ประกันภัยระดับเฟลโล่ จาก อเมริกา อังกฤษ และไทย) ซึ่งอยู่ในวงการคณิตศาสตร์ประกันภัยทั้งในและต่างประเทศรวมกันมากกว่า 25 ปี

---

เขียนและเรียบเรียงโดย อาจารย์ทอมมี่ (พิเชฐ เจียรมณีทวีสิน)

FSA, FIA, FRM, FSAT, MBA, MScFE (Hons), B.Eng (Hons)

อดีตนายกสมาคมนักคณิตศาสตร์ประกันภัยแห่งประเทศไทย และอาจารย์บรรยายด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานด้วยหลักคณิตศาสตร์ประกันภัย ตามมาตรฐานบัญชี ฉบับที่ 19 TAS19 IAS19

ขอสงวนสิทธิ์ของเนื้อหาในบทความ ไม่ให้นำไปใช้แสวงหาผลประโยชน์ใด ๆ ในเชิงพาณิชย์ นอกจากจะได้รับอนุญาตจากทางบริษัท ABS เท่านั้น